به نقل از «ایران اکونومیست»

اختصاص ۵ درصد از اعتبارات لایروبی رودخانه‌ها

تاریخ انتشار: ۵ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۶۶۶۰۶

مدیرکل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره‌برداری و دیسپاچینگ برقابی شرکت مدیریت منابع آب ایران گفت: لایروبی مستمر و ساماندهی رودخانه‌های اولویت دار سالیانه اعتباری بیش از ۶ هزار میلیارد تومان نیاز دارد، این در حالی است که سالیانه نزدیک به پنج درصد آن توسط مبادی ذیربط تخصیص می‌یابد.

به گزارش ایران اکونومیست از وزارت نیرو، «تقی عبادی» افزود: وزارت نیرو در سال‌های ۹۸ تا ۱۴۰۱ افزون بر پنج‌هزار و ۴۳۵ کیلومتر لایروبی رودخانه‌ها (چهار برابر متوسط عملکرد سالیانه سنوات قبل) و ۴۶۰ کیلومتر عملیات ساماندهی را به انجام رسانده است که بر این اساس، شاهد افت چشمگیر خسارات مالی و جانی ناشی از سیل بوده‌ایم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با اشاره به وضع قانون توزیع عادلانه آب در سال ۱۳۶۱، ادامه‌داد: بر این اساس وزارت نیرو ضمن ترسیم چشم‌انداز مدیریت رودخانه‌های کشور و حسب تجارب بین‌المللی با لحاظ نقاط قوت و ضعف اجرایی، رویکرد مناسب با برنامه‌های توسعه را در مدیریت رودخانه‌های کشور اتخاذ کرده است.

مدیرکل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره‌برداری و دیسپاچینگ برقابی با بیان اینکه در دهه ۷۰ رویکرد جهان و به طبع آن ایران در مدیریت رودخانه‌ها بیشتر متمرکز بر مدیریت سیلاب بود، گفت: خود رودخانه و اکوسیستم آن مورد توجه اصلی نبود و عمده اقدامات انجام شده با اهداف تک‌منظوره و تمرکز بر بخشی از مسیر رودخانه انجام می‌شد.

عبادی بیان‌داشت: در عین حال در این دهه، با ابلاغ آیین‌نامه اجرایی قانون توزیع عادلانه آب و تهیه استانداردهای فنی، روند انجام کار مشخص و معین شد.

وی به ارتقای نگرش به رودخانه‌ها از مدیریت سیلاب به مهندسی رودخانه در دهه ۸۰ همگام با رویکرد جهانی اشاره کرد و گفت: در این دهه با پیگیری وزارت نیرو، ردیف اعتباری در سطح ملی به منظور تسریع در اجرای برنامه‏‏‌های مهندسی رودخانه به صورت متمرکز ایجاد و این امر در کنار زیرساخت‌های فنی و حقوقی تقویت شده در کشور عاملی بر ارتقاء عملکرد در اجرای تکالیف قانونی شد.

مدیرکل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره‌برداری و دیسپاچینگ برقابی شرکت مدیریت منابع آب ایران خاطرنشان‌کرد: در اوایل دهه ۹۰ مدیریت همزمان کمیت و کیفیت آب رودخانه و تالاب در کنار مدیریت سیلاب و مهندسی رودخانه بر استراتژی وزارت نیرو در مدیریت رودخانه‌ها حاکم شد و ضمن تغییر رویکرد طراحی طرح‏‌های ساماندهی رودخانه‌ها در مناطق شهری، مقیاس بررسی‌ها از مجرای رودخانه به سطح حوضه آبریز و اهداف چندمنظوره تسری پیدا کرد. ضمن آنکه سعی شد آزادسازی تصرفات تحت برنامه‌های یکپارچه و سراسری در طول مشخصی از رودخانه‌های دارای اولویت، اجرایی شود.

وی، مدیریت رودخانه به جای مهندسی آن را به عنوان آخرین نگرش بر رودخانه دانست و گفت: بر مبنای آخرین یافته‌های علمی و تجربیات بین‌المللی چشم انداز حفاظت از رودخانه‌ها بر احیا و بازطبیعی‌سازی رودخانه‌ها و به شرح «اعمال حاکمیت حکومت و مدیریت یکپارچه بر رودخانه‏‌ها و تالاب‌ها با نگرش احیاء، بازیافت و نگهداری شرایط تعادل آن‏‌ها در توسعه پایدار کشور» تعریف می‌شود تا با حفظ بستر طبیعی رودخانه‏‌ها (بر مبنای دوره بازگشت تعیین شده در قانون) ضمن انجام وظایف حاکمیتی در توزیع و انتقال آب، به عنوان یک اقدام غیر سازه‏‌ای، کاهش خسارات ناشی از سیلاب‌های معمولی را نیز فراهم آورد.

عبادی در ارتباط با سیاست‌های وزارت نیرو در مدیریت رودخانه‏‌های کشور بر اساس چشم انداز ترسیمی اشاره شده، خاطرنشان‌کرد: حفاظت از رودخانه‌ها و تالاب‌های کشور با نگرش احیا و توسعه پایدار، جلب مشارکت‌های مردمی در حفاظت و بهره‌برداری از رودخانه‌ها و تالاب‌ها، کاهش خطرات و خسارات سیل، نظام‌‏مند کردن فرآیند آزادسازی تصرفات و اجرای همسان قانون در کل کشور، بهبود بازده فعالیت شرکت‌ها و تقویت و ارتقای دانش عمومی و اختصاصی از جمله سیاست‌های وزارت نیرو در مدیریت رودخانه‏‌های کشور است.

وی درباره تعداد لایروبی‌های انجام شده طی یک سال گذشته توسط وزارت نیرو و تأثیر آن روی کاهش خسارت سیل، بیان‌داشت: به استناد قوانین و مقررات موجود انجام عملیات ساماندهی رودخانه‏‌هایی در برنامه کاری وزارت نیرو قرار می‌‏گیرد که به علت سیلاب‏‌های رخ داده، شرایط طبیعی خود را از دست داده باشند، اما ایمن‌سازی مراکز جمعیتی در برابر سیلاب، موضوعی است که به موجب قوانین جاری کشور باید توسط متولیان شهری و روستایی درقالب طرح‏‌های مورد تایید وزارت نیرو انجام شود.

کاهش چشمگیر خسارات جانی و مالی سیل در سال‌های اخیر

عبادی با بیان اینکه طی سال‏‌های گذشته به طور متوسط درحدود ۳۵۰ کیلومتر عملیات لایروبی و ۱۰۰ کیلومتر عملیات ساماندهی در سطح رودخانه‏‌های اولویت دار کشور توسط وزارت نیرو با جلب همکاری شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و حتی مشارکت بخش خصوصی اجرا شده است، یادآور شد: البته پس از وقوع سیلاب فروردین ماه سال ۱۳۹۸ با وجود همه محدودیت‌های مالی و ماشین آلات، این وزارتخانه طی سال‌های ۹۸ الی ۱۴۰۱ بیش از پنج‌هزار و ۴۳۵ کیلومتر لایروبی (چهار برابر متوسط عملکرد سالانه سنوات قبل) و ۴۶۰ کیلومتر عملیات ساماندهی به انجام رسانده است.

این مسوول اظهار داشت: با اقدامات انجام شده در چند سال اخیر شاهد افت چشمگیر خسارت‌های جانی و مالی ناشی از وقوع سیلاب نسبت به سنوات قبل هستیم.

وی درباره استفاده از فناوری‌ها و روش‌های پیشرفته برای لایروبی رودخانه‌ها، خاطرنشان‌کرد: فناوری‌های جدید به‌طور عمده با هدف شناسایی خانه رود معرفی می‌شوند. ممکن است بستر رودخانه به دلایل طبیعی یا ساختگی دچار تجاوز و انسداد شده باشد، بهترین تکنولوژی یا فناوری، تکنولوژی خواهد بود که بستر رودخانه را به حالت طبیعی بازگرداند. در غیاب فناوری‌های هیدرولیکی، آزادسازی بستر و لایروبی در مقاطع دچار انسداد در دسترس‌ترین گزینه محسوب می‌شود.

مدیرکل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره‌برداری و دیسپاچینگ برقابی شرکت مدیریت منابع آب ایران ادامه‌داد: در مقیاس‌های بزرگ لایروبی در اغلب اوقات به وسیله دستگاه شناور خاصی که لایروب نامیده می‌‏شود انجام می‌شود. لایروب‏‌ها در ابعاد و اندازه‌ها و شکل‌های بسیار متنوع، از یک جرثقیل چنگک‌دار ساده بر روی یک بارج شناور گرفته تا پیشرفته‌ترین کشتی‏‌های لایروبی همچون لایروب‏‌های مکنده مخزن‌دار (هاپرساکشن) و مکنده تیغه‌دار (کاترساکشن) ساخته می‌‏شوند.

وی توضیح داد: لایروب‏‌ها در سه گروه مکانیکی، هیدرولیکی و لایروب‏‌های خاص طبقه‌بندی می‌شوند و متناسب با میزان و حجم رسوبات از آن‏‌ها استفاده می‌شود. به نحوی که در رودخانه‌های دائمی و بزرگی همچون کارون از لایروب‌های هیدرولیکی و در سایر رودخانه‌ها از نوع مکانیکی (مانند بیل مکانیکی) می‌توان استفاده کرد.

وی در ارتباط با به‌کارگیری هوش مصنوعی در این زمینه، اظهار داشت: می توان به منظور تخمین درست میزان حجم رسوبات قابل لایروبی، شناسایی دقیق بازه‌های نیازمند لایروبی و تعیین روش بهینه و پایدار لایروبی متناسب با آورد سالانه رودخانه از فناوری‏‌های نوین مانند هوش مصنوعی استفاده کرد.

عبادی، بزرگترین چالش در بحث لایروبی رودخانه را عدم دانش و تجربه کافی در اظهارنظرهای عمومی عنوان کرد و افزود: لایروبی یکی از مجموعه اقدامات مورد نیاز برای حفاظت از رودخانه‌ها و هدایت جریان‌های سیلابی است که به طور عمده برای رفع انسدادهای ایجاد شده در مسیر تخلیه رودخانه‌ها به پایانه خود که می‌تواند دریا یا تالاب باشد کاربرد دارد، اما انجام پروژه‌های لایروبی بدون انجام مطالعات و بررسی‌های لازم، تغییرات ریخت‌شناسی همچون تهدید سازه‌ها و تأسیسات مجاور رودخانه و پیامدهای منفی زیست‌محیطی همچون تخریب پوشش گیاهی و زیست‌گاه‌های آبزیان و.... را به‌دنبال خواهد داشت و چه بسا در برخی موارد نتایج مطالعات، لایروبی را غیر اثربخش اعلام می‌کند.

لایروبی به تنهایی تضمین‌کننده رفع خطر سیلاب نیست

وی با بیان اینکه بررسی موضوع کنترل سیلاب در رودخانه‌های کشور نشان می‌دهد که اجرای صرف عملیات لایروبی به تنهایی تضمین‌کننده رفع خطر سیلاب نخواهد بود، تاکید کرد: در کنار اجرای عملیات لایروبی، اقدامات تکمیلی از جمله اجرای طرح‌های انحراف سیلاب، ایمن‌سازی مراکز جمعیتی، رفع انسداد از گلوگاه‌های آبگذری، آزادسازی تصرفات واقع در بستر رودخانه‌ها، اجرای طرح‌های آبخیزداری در حوضه آبریز، تقویت سامانه‌های هشدار سیل، رعایت ضوابط ساخت و ساز و پادسیل‌سازی در مراکز جمعیتی و غیره صورت پذیرد تا در قالب یک طرح جامع، مدیریت سیلاب در سطح کشور عملیاتی شود.

مدیریت رودخانه‌ها نیازمند ۶ هزار میلیارد تومان اعتبار سالیانه

مدیرکل دفتر توسعه نظام‌های فنی، بهره‌برداری و دیسپاچینگ برقابی شرکت مدیریت منابع آب ایران به تأمین منابع مالی برای لایروبی مستمر رودخانه‌ها اشاره کرد و گفت: عبادی با بیان اینکه با توجه به تصرفات موجود و نیز امکان توسعه آن‌ها، این سؤال مطرح است که چگونه می‌‏توان بعد از لایروبی و بازگشایی تصرفات، شرایط تعادلی ایجاد شده را نگهداری کرد، یادآور شد: بهترین اقدام در این‌زمینه جلب مشارکت‌های مردمی در حفاظت و بهره‌برداری از رودخانه‌ها از طریق موافقت با استقرار کاربری‏‌هایی است که سازگار با اکوسیستم رودخانه است تا در قالب کاربری‏‌های عام‏‌المنفعه و موردنیاز مناطق، مشروط به تطابق با اکوسیستم رودخانه و عدم تهدید کیفیت آب تا حد امکان ضمن جلوگیری از منفعت‌‏طلبی و سودجویی اشخاص، از این اراضی به بهترین نحو ممکن بهره برد.

وی افزود: ضمن آن‌که اراضی بستر رودخانه‏‌ها انفال محسوب شده و با عنایت به این‌که همگان حق بهره‌برداری از اراضی بستر وحریم رودخانه‌ها را دارند استفاده شخصی توسط اشخاص و تصرف مالکانه این اراضی موجب تضییع حقوق سایرین خواهد شد. از این رو به‌موجب مواد ۷، ۸ و ۱۰ آیین‏‌نامه مربوط به بستر و حریم رودخانه‏‌ها، قانونگذار به وزارت نیرو این اجازه را داده تا در قالب قرارداد اجاره بستر، به عنوان سندی رسمی جهت بهره‏‌برداری از اراضی تحت حاکمیت حکومت، بخش‌هایی از اراضی بستر رودخانه‏‌ها را منوط به تأمین شرایط فنی برای آبگذری سیلاب در قالب قرارداد اجاره بستر واگذار کند.

عبادی اضافه‌کرد: فعال کردن تشکل‌های مردمی در مناطق به منظور مشارکت آن‌ها در اجرای طرح‌های ساماندهی و یا استقرار کاربری‌های جدید از جمله دیگر اقدامات تعاملی در این زمینه است که نمونه موفق آن در استفاده از ظرفیت ثمن‌ها در بازگشایی و آزادسازی تصرفات رودخانه کشف رود در شهر مشهد است.

  منبع: خبرگزاری ایرنا

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: مدیریت رودخانه ها مدیریت رودخانه لایروبی رودخانه عملیات ساماندهی آزادسازی تصرفات کیلومتر عملیات وزارت نیرو رودخانه ها مدیریت سیلاب بستر رودخانه رودخانه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۶۶۶۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خبر خوش وزیر نیرو/ صنعت نیروگاهی ایران خودکفا شد

وزیر نیرو گفت: صنعت نیروگاهی کشور امروز با رونمایی و راه‌اندازی سامانه ژنراتورهای گازی، در کل صنعت نیروگاهی خودکفا شده و آخرین حلقه نیروگاه‌سازی کشور نیز با توان متخصصان داخلی تکمیل شد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرج، علی‌اکبر محرابیان در بازدید از کارخانه‌های گروه مپنا در جمع خبرنگاران ضمن تبریک روز کارگر به عموم کارگران کشور اظهار کرد: صنعت نیروگاهی کشور امروز با رونمایی و راه‌اندازی سامانه ژنراتورهای گازی، در کل صنعت نیروگاهی خودکفا شده و آخرین حلقه نیروگاه‌سازی کشور نیز با توان متخصصان داخلی تکمیل شد.

وی در ادامه سخنان خود به عملکرد دولت سیزدهم در بخش نیروگاهی کشور اشاره و بیان کرد: طی عملکرد دولت سیزدهم با کمک بخش‌های مختلف بیش از 8500  مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور‌ افزوده شد‌‌ و این مهم نقش بسزایی در رفع ناترازی برق کشور داشته است.

وزیر نیرو با اشاره به لزوم حمایت مالی از واحدهای نیروگاهی کشور به منظور افزایش راندمان و توسعه ظرفیت گفت:  با وجود اهمیت بالای حمایت مالی از طرح‌های توسعه ظرفیت نیروگاهی کشور، صندوق توسعه ملی به تعهدات خود در این حوزه به خوبی عمل‌ نکرده است.

وی در همین رابطه اضافه کرد: موضوع رفع ناترازی نیاز به سرمایه‌گذاری دارد که این اتفاق علاوه بر افزایش رفاه عمومی همچنین به افزایش بازدهی در حوزه انرژی منجر شده و به اقتصاد کشور نیز کمک شایانی خواهد کرد.

وزیر نیرو در ادامه سخنان خود به برنامه‌های وزارت نیرو برای عبور موفق از اوج بار 1403 اشاره کرد و گفت: طی سه سال اخیر برنامه‌های مشخصی برای مدیریت بار مصرف برق فصل گرم در دستور کار قرار گرفت که در سال 1401 برای این موضوع 100 اقدام، در سال 1402 تعداد 140 اقدام و برای فصل گرم سال جاری نیز 180 اقدام طراحی و‌اجرا شد.

محرابیان با تشریح بخش‌های مختلف برنامه‌های وزارت نیرو برای مدیریت مصرف برق در سال جاری گفت: بخشی از اقدامات وزارت نیرو‌ در این راستا به توسعه شبکه‌های انتقال، توزیع، افزایش پست‌ها و نظایر آن مرتبط است و بخشی نیز به افزایش ظرفیت و راندمان نیروگاهی کشور چه در بخش حرارتی و چه در بخش برقابی باز می گردد.

وی‌ با تاکید بر ضرورت مشارکت همه بخش‌های مصرف‌کننده برق برای عبور موفق از اوج بار سال جاری گفت: با توجه به تجارب دو سال گذشته در حوزه مدیریت مصرف برق، برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای افزایش مشارکت بخش‌های مختلف در نظر گرفته شده که از جمله آن می‌توان به اختصاص پاداش‌های ویژه به مشترکان بخش خانگی اشاره کرد.

محرابیان در همین رابطه اظهار کرد: بیش از 80 میلیون پاداش اعم از هدایایی چون لوازم برقی کم مصرف مورد نیاز خانه و خانواده، صدها خودرو، بسته‌های اینترنتی و... برای مشترکان کم مصرف در تابستان سال جاری در نظر گرفته شده که به افشار محتلف مانند کودکان، نوجوانان، بانوان و... که در مسابقات مربوطه شرکت کرده و در مدیریت مصرف برق سال جاری نقش آفرینی کنند، اهدا می‌شود.

وزیر نیرو در پاسخ به پرسشی درباره نحوه مدیریت مصرف برق صنایع نیز اظهار کرد: سال گذشته برای اولین بار میزان مصرف کلی برق صنایع از میزان مصرف برق بخش خانگی در ایام فصل گرم سال فراتر رفت.

محرابیان در ادامه با تاکید بر اهتمام وزارت نیرو برای تامین برق کافی برای صنایع در دوره اوج بار مصرف امسال ادامه داد: بر اساس تفاهمنامه‌ای که با وزارت صمت و بر اساس قانون منعقد شده است، صنایع بزرگ ملزم به ایجاد نیروگاه به منظور تامین بخشی از برق مورد نیاز خود هستند.

وی با بیان این که انرژی مورد نیار صنایع امسال نیز در ساعات مختلف تامین می‌شود،گفت: هم‌اکنون 5 واحد نیروگاهی صنایع در استان‌های مختلف کشور به بهره‌برداری رسیده است ‌صنایعی که اقدام به احداث نیروگاه‌های خود تامین کرده‌اند، در اولویت اجرای برنامه‌های مدیریت مصرف برق قرار نمی‌گیرند.

وزیر نیرو در پاسخ به پرسش دیگری درباره میزان واردات و صادرات برق کشور گفت: تبادل برق با کشورهای همسایه یکی از سیاست‌های اصلی وزارت نیرو است که به صورت کلی در طول یک سال ما 80 درصد صادرات و 20 درصد واردات دا‌ریم.

وزیر نیرو در این بازدید همچنین گفت: گروه تولیدی مپنا یکی از افتخارات صنعت کشور است که نقش مهمی در اجرای فعالیت های نیروگاهی چه در داخل و چه در خارج از کشور دارد.

محرابیان با تاکید بر اینکه گروه مپنا به طور کامل مورد حمایت دولت قرار دارد، ادامه داد: این گروه صنعتی توانسته است در طول سال‌های گذشته با به روزرسانی دانش مهندسی و تکنولوژی، همسو با دانش روز جهان حرکت کند و نقش  اثرگذاری در پاسخ به نیاز کشور در حوزه انرژی ایفا کند.

انتهای پیام/